VII Lubelski Festiwal Nauki
18-24 września 2010 

Współorganizator:
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego
w Lublinie

Projekt:
„Rycerze spod Grunwaldu"
- spotkania edukacyjne
z multiprezentacją uzbrojenia historycznego 

W ramach VII Lubelskiego Festiwalu Nauki pracownicy Działu Informacji i Promocji WBP przygotowali spotkania edukacyjne dla młodzieży szkolnej. Celem projektu „Rycerze spod Grunwaldu" było przybliżenie postaci rycerza przełomu XIV i XV wieku, z wykorzystaniem źródeł pisanych, ikonograficznych oraz replik elementów uzbrojenia z epoki. Ważny, a jednocześnie atrakcyjny materiał źródłowy został przedstawiony w formie prezentacji multimedialnej z komentarzem merytorycznym. Co ważne - młodzież miała możliwość zapoznania się z elementami bojowego wyposażenia rycerza, pozyskanymi od Stowarzyszenia Chorągiew Rycerstwa Ziemi Lubelskiej, którego członkiem jest Wojciech Michalski, historyk, doktorant UMCS, pracownik Działu Informacji i Promocji WBP. Współautorką prezentacji była Jadwiga Danuta Golec, wspierająca projekt na etapie pracy metodycznej.

         Podczas godzinnego spotkania szczególną uwagę zwrócono na zapoznanie młodych ludzi z funkcjonowaniem rycerza na polu walki. Przedstawiono podstawy średniowiecznego fechtunku, taktyki walki na polu bitwy oraz średniowieczny świat wyobrażeń dotyczących bojowych przymiotów i zachowań rycerza. Zgodnie z przewidywaniami już na etapie wstępnych założeń projektu, największą atrakcją była zbroja rycerza i jego broń. Po prelekcji kolejka chętnych do przymiarki kolczugi oraz innych elementów uzbrojenie była długa, i – co ciekawe – nie składała się jedynie z samych przedstawicieli płci męskiej.         

         W trakcie trzech spotkań, zorganizowanych w ramach VII Lubelskiego Festiwalu Nauki, projekt „Rycerze spod Grunwaldu” został zaprezentowany blisko 150 uczestnikom.

            Nadmienić również należy, iż miejscem prezentacji był gmach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie przy ul. Narutowicza 4, w którym to gmachu od 9 IX 1939 roku do 9 IV 1941 roku były ukrywane obrazy Jana Matejki „Bitwa pod Grunwaldem” i „Kazanie Skargi”, bezcenne skarby kultury polskiej. 

Wstęp - bitwa pod Grunwaldem w perspektywie historii późnośredniowiecznej Polski i Europy.

- specyfika służby wojskowej na obszarze Królestwa Polskiego i Zakonu, skład obu armii -zwłaszcza rycerstwa (pochodzenie, specyfika armii zakonnej - bracia i goście, rycerze najemni
w obu armiach);

- uzbrojenie rycerskie - zbroje i broń; materiał ikonograficzny - nagrobki niemieckie przełomu XIV/XV wieku, miniatury kodeksowe, eksponaty muzealne, repliki; motyw przewodni - rozwój zbroi płytowej; różnice w uzbrojeniu wojsk polskich i armii zakonnej;

2. Średniowieczna sztuka wojenna i metody walki przełomu XIV i XV wieku.

- broń zaczepna i sposoby jej użycia w kontekście modernizacji uzbrojenia ochronnego;

- specyfika walki ciężkozbrojnej konnicy rycerskiej;

- metody walki w średniowiecznych traktatach fechtunkowych (ikonografia z traktatów, miniatury kodeksowe);

- oddziały taktyczne rycerstwa na polu walki - chorągwie - problemy składu osobowego, stosowanego szyku, dowodzenia.

- symbolika rekwizytów wojennych - chorągiew i miecz, treści ideowe nagrobków rycerskich;

- cnoty dobrego rycerza - topos fortitudo i sapientii; jak zdobyć honor i cześć?

- bitwa w społecznej pamięci - zainteresowanie identyfikacją uczestników, kategoria „wyczynu".

Ostatnie przygotowania. W roli rycerza – Krzysztof Chachaj
(Dział Informacji i Promocji WBP)



Wojciech Michalski (Dział informacji i Promocji WBP) fascynował młodych słuchaczy barwną opowieścią, dorosłych wprawiał w podziw rozległą wiedzą historyczną


Wojciech Michalski cierpliwie odpowiadał na wszystkie pytania


A pytaniom nie było końca…

Zdjęcie z rycerzem – bezcenne!


Średniowieczny rycerz komponuje się dobrze także
we współczesnych bibliotecznych wnętrzach